Η επιλογή επαγγέλματος και σπουδών στους εφήβους είναι η πρώτη και πιο κρίσιμη απόφαση στη ζωή τους. Ο ρόλος της οικογένειας σε αυτή τη διαδικασία είναι καθοριστικός.
Σε κάποιες περιπτώσεις οι γονείς ασκούν ευθεία πίεση ώστε να καθοδηγήσουν τους εφήβους σε συγκεκριμένες επιλογές. Ωστόσο η οικογένεια, ως το πρωταρχικό πλαίσιο ζωής, επιδρά πάντοτε στην ανάπτυξη των ενδιαφερόντων και των επιλογών των νέων με έμμεσο τρόπο, μέσα από τον παιδαγωγικό της ρόλο, τις αξίες που μεταλαμπαδεύει και τις επιλογές που ΄κάνουν οι γονείς προσωπικά. Πιο συγκεκριμένα, οι έρευνες έχουν δείξει ότι το εκπαιδευτικό υπόβαθρο, η επαγγελματική δραστηριότητα των γονέων και το κοινωνικό-οικονομικό επίπεδο της οικογένειας, επηρεάζουν την επαγγελματική επιλογή και πορεία των εφήβων.
Εκπαιδευτικό & επαγγελματικό επίπεδο γονέων
Το εκπαιδευτικό υπόβαθρο των γονέων είναι από τους σημαντικότερες παράγοντες που καθορίζουν τις επαγγελματικές επιλογές των εφήβων. Έφηβοι που οι οικογένειές τους έχουν πιο υψηλό εκπαιδευτικό και επαγγελματικό επίπεδο, έχουν συνήθως καλύτερες επιδόσεις στο σχολείο και αργότερα περισσότερες πιθανότητες να επιλέξουν εκπαίδευση και επάγγελμα υψηλού κύρους. Πιο συγκεκριμένα, πατέρας με υψηλό εκπαιδευτικό επίπεδο επηρεάζει άμεσα τους εφήβους και φαίνεται να τους ενθαρρύνει να ακολουθήσουν παρόμοια πορεία με εκείνον. Οι νέοι αντλούν πληροφορίες για τις σπουδές τους και το επάγγελμα που θα ακολουθήσουν, μόνο από τους γονείς τους. Μαθητές Λυκείου με γονείς υψηλού μορφωτικού επιπέδου, έχουν καλύτερες σχολικές και ακαδημαϊκές επιδόσεις και στην συνέχεια περισσότερες πιθανότητες να θελήσουν να συνεχίσουν τις σπουδές τους.
Το κοινωνικό-οικονομικό επίπεδο της οικογένειας
Οι κοινωνικο-οικονομικές συνθήκες της οικογένειας αποτελούν επίσης κρίσιμο παράγοντα που επηρεάζει τις επαγγελματικές επιλογές των εφήβων. Οι οικογένειες με υψηλότερο κοινωνικο-οικονομικό επίπεδο έχουν την δυνατότητα να προσφέρουν στα παιδιά τους περισσότερες ευκαιρίες, όπως ιδιωτική εκπαίδευση, φροντιστήρια και πρόσβαση σε πολιτιστικά και εκπαιδευτικά ερεθίσματα. Αυτές οι επιπλέον ευκαιρίες βοηθούν στην διαμόρφωση των επαγγελματικών επιλογών των εφήβων, οδηγώντας τους συχνά σε υψηλότερες επαγγελματικές επιτυχίες.
Φύλο & Στερεότυπα
Το φύλο αποτελεί έναν ακόμη καθοριστικό παράγοντα στην επιλογή επαγγελματικής κατεύθυνσης. Οι έρευνες δείχνουν ότι τα κορίτσια συνήθως προτιμούν τις κοινωνικο – ανθρωπιστικές επιστήμες ενώ τα αγόρια στρέφονται περισσότερο προς τις θετικές, οικονομικές και τεχνολογικές επιστήμες. Οι επιλογές αυτές συχνά φανερώνουν τα στερεότυπα που επικρατούν στην κοινωνία σχετικά με τους ρόλους των φύλων στην αγορά εργασίας.
Η συνειδητή επιλογή επαγγέλματος παρά τις επιρροές
Tα αποτελέσματα των ερευνών επιβεβαιώνουν ότι η επίδραση που ασκεί η οικογένεια στους νέους είναι σημαντική ακόμη κι όταν είναι έμμεση. Ωστόσο, το πιο σημαντικό είναι οι έφηβοι και οι νέοι να μάθουν να λαμβάνουν τις δικές τους αποφάσεις έχοντας επίγνωση των επιροών, των επιθυμιών τους, των ικανοτήτων και των συνεπειών των επιλογών τους. Μέσα από τις ατομικές συνεδρίες συμβουλευτικής επαγγελματικού προσανατολισμού οι έφηβοι ενισχύουν την αυτογνωσία τους, κατανοούν τις επιθυμίες τους, τα προσδοκόμενα οφέλη αλλά και τις συνεπείες κάθε επιλογής και καταλήγουν στις σπουδές και το επάγγελμα που θα ακολουθήσουν αναλαμβάνοντας τη δική τους ζωή με αισιοδοξία και ευθύνη.
Βιβλιογραφία:
Δ. Κακανά, Π. Μεταλλίδου Ι.& Καμαριανός « Η επίδραση της Οικογένειας στις Επαγγελματικές Επιλογές των Εφήβων» σελ. 145 – 160.
Δ. Γουδήρας (1996) «Παράγοντες που επηρεάζουν την επιλογή επαγγέλματος των νέων. Παιδαγωγική Επιθεώρηση», σελ. 157-189.
Δημητρόπουλος, Ε. Γ. (1998). Η επαγγελματική ανάπτυξη του ατόμου και οι σχετικές θεωρίες, Στο Κασσωτάκης, Ι. Μ. (2004). Συμβουλευτική και Επαγγελματικός Προσανατολισμός. Αθήνα: Εκδόσεις Δαρδάνος.
