Η θεραπεία οικογένειας είναι μια μορφή ψυχοθεραπείας που εστιάζει στη βελτίωση των ενδο-οικογενειακών σχέσεων και των μοτίβων σύνδεσης μεταξύ των μελών της οικογένειας. Αφορά την οικογένεια ως ολότητα και που απαρτίζεται από τα ξεχωριστά υποσυστήματα γονέων και παιδιών. Οι συνεδρίες πραγματοποιούνται με όλα τα μέλη ή με κάποια από αυτά σύμφωνα με το θεραπευτικό πλάνο.
Πώς λειτουργεί η θεραπεία οικογένειας
Η θεραπεία οικογένειας στοχεύει στη θετική αλλαγή, την υγιή σύνδεση μεταξύ των μελών, την αρμονική αποδοχή της γενεαλογικής διαφοράς και την σταδιακή αυτονόμηση των παιδιών.
Η θεραπευτική προσέγγιση συνδυάζει τη συστημική και ψυχαναλυτική θεωρία δίνοντας έμφαση στη διερεύνηση του πλαισίου που παράγει το πρόβλημα, τις αντιλήψεις και τις συμπεριφορές που το συντηρούν. Συνήθως οι οικογένειες αναζητούν θεραπεία όταν το παιδί ή ο έφηβος εμφανίσει προβλήματα συμπεριφοράς, ο συζυγικός δεσμός κλονιστεί ή εμφανιστεί μια σοβαρή ψυχική διαταραχή σε κάποιο από τα μέλη της.
Το αρχικό σύμπτωμα αποτελεί την αφορμή για να διερευνηθούν δομικές ανισορροπίες και δυσλειτουργικά μοτίβα σύνδεσης που αποτελούν το πραγματικό πρόβλημα. Στη θεραπεία οικογένειας το πρόβλημα δεν είναι το ίδιο το σύμπτωμα αλλά το πλαίσιο σχέσεων και ψυχικών διεργασιών που το δημιουργεί και το συντηρεί.
Η θεραπεία διερευνά τις σχέσεις και τα όρια στο συζυγικό δεσμό τα όρια ανάμεσα σε γονείς και παιδιά, τις αντιλήψεις και τα μοτίβα που συντηρούν το πρόβλημα τόσο εντός της πυρηνικής οικογένειας όσο και δια-γενεαλογικά. Η παρέμβαση αφορά την κατανόηση του γονεϊκού ρόλου, την ισορροπία ανάμεσα στους κανόνες και την αγάπη, την κατανόηση των προβολών των γονέων στα παιδιά και την ισορροπία ανάμεσα στην ταύτιση και την διαφοροποίηση.
Διάρκεια και Δεοντολογία
Οι συνεδρίες οικογενειακής θεραπείας διαρκούν συνήθως 60 ή 90 λεπτά και η παρέμβαση είναι βραχεία -3 έως έξι μήνες. Δεν μπορεί να παρέχει συνεδρίες οικογενειακής θεραπείας ο θεραπευτής ενός μέλους της οικογένειας. Η θεραπεία οικογένειας πραγματοποιείται στο ίδιο πλαίσιο ηθικής και δεοντολογίας με κάθε άλλη ψυχολογική θεραπεία.
Συνήθη αιτήματα για οικογενειακή θεραπεία
Η θεραπεία οικογένειας είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική για ζητήματα που αφορούν στην ανατροφή και την ψυχοκοινωνική ανάπτυξη παιδιών και εφήβων όπως:
- Γέννηση πρώτου παιδιού και αλλαγές.
- Ύπνος και φροντίδα βρέφους και παιδιού.
- Γονεϊκότητα και αδυναμία ανάληψης ρόλου.
- Προσκόλληση στη σχέση γονέα και παιδιού.
- Καθορισμός ορίων και διαπαιδαγώγηση.
- Προβλήματα διατροφής.
- Σχολική άρνηση.
- Σεξουαλικός προσανατολισμός.
- Εναντιωματική συμπεριφορά.
- Έλλειψη κινήτρου.
- Χρήση ουσιών & εθισμός στην τεχνολογία.
- Συγκρούσεις μεταξύ μελών της οικογένειας.
- Αλλαγές κατά την εφηβεία.
- Ενηλικίωση, αποχωρισμός, άδεια φωλιά.
Καθώς και για προβλήματα που αφορούν στην σχέση και την ψυχική υγεία των γονέων όπως:
- Ενδοοικογενειακή βία και κακοποίηση.
- Απώλεια και πένθος.
- Εμφάνιση ψυχικής διαταραχής.
- Χρόνια ασθένεια, διάγνωση ασθένειας απειλητικής για τη ζωή.
- Διαζύγιο, κλονισμός στον συζυγικό δεσμό.
- Νέα οικογένεια μετά από διαζύγιο.
Θεραπεία, συμβουλευτική, ψυχοεκπαίδευση
Κατά τη διάρκεια των συνεδριών ο θεραπευτής ενθαρρύνει την αυθεντική έκφραση συναισθημάτων και σκέψεων, την επεξεργασία δύσκολων θεμάτων, την αποδοχή της πραγματικότητας, συμβάλλει στην αποσαφήνιση των μηνυμάτων και διευκολύνει την ανάπτυξη νέων συμπεριφορών που οδηγούν στη λύση. Η θεραπεία οικογένειας μπορεί να συμπεριλάβει θεραπεία ζεύγους, συμβουλευτική γονέων και ψυχοεκπαίδευση.